- "Có thể anh đấu thầu với giá rất thấp để được chọn nhưng chưa chắc giá thấp đã phải là giá kí kết hợp đồng. Trong dự án Đại lộ Đông Tây tôi không rõ có như thế không, nhưng muốn tránh những “Đại lộ Đông Tây khác”, phải trám kẻ hở này bằng cách minh bạch thông tin hợp đồng! - quan điểm của TS Phạm Sỹ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam.

Ngày 12/12, bên lề Hội thảo Quy hoạch, đầu tư và vận hành kết cấu hạ tầng xây dựng, Tiến sỹ Phạm Sỹ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng Hội xây dựng Việt Nam đã có cuộc trao đổi về những vấn liên quan đến dự án Đại lộ Đông- Tây và việc ngăn chặn tiêu cực, tham nhũng trong đầu tư xây dựng cơ bản.  

- Nhiều người cho rằng, vụ án hình sự liên quan đến Dự án Đại Lộ Đông Tây đáng lẽ phải khởi tố từ lâu nhưng đến giờ mới tiến hành, vậy có phải là quá chậm?

Ông Phạm Sỹ Liêm (Ảnh: H.Lê)

  - Theo ông để xảy ra sự việc này phải chăng trong khâu đấu thầu đã có kẻ hở?

Chúng ta càng ngày càng hoàn thiện trong việc phát hiện sơ hở trong khâu đấu thầu, nhưng phải nói rằng sơ hở vẫn còn. Và kẽ hở lớn nhất là sự thiếu minh bạch.

Thực tế hiện nay, có thể anh đấu thầu với giá rất thấp nhưng chưa chắc giá thấp đã phải là giá của hai bên thoả thuận, vì sau đó còn có thời gian để nghiên cứu ký kết hợp đồng.

Giá đấu thầu chỉ là để chọn lựa, còn sau khi ký kết hợp đồng giá mới là thật. Giá ký kết hợp đồng thường cao hơn giá đấu thầu mà giá hợp đồng thường không công bố. Điều này không minh bạch. Trong dự án Đại lộ Đông Tây, tôi không rõ điều này được thực hiện ra sao?! 

Vì vậy, cái quan trọng là phải minh bạch. Khi chúng ta minh bạch thông tin, cho phép nhiều đơn vị tham gia đấu thầu, họ sẽ tự giám sát lẫn nhau, giảm tiêu cực.

- Với kinh nghiệm từng làm việc lâu năm trong ngành xây dựng, ông có thấy sức ép của phía Nhật Bản đối với dự án dùng nguồn vốn ODA phải cho đơn vị này, đơn vị kia của Nhật trúng thầu không?

Tôi biết rằng các nhà kinh doanh của Nhật ở Việt Nam có nhà tổ chức hội. Chúng tôi có tìm hiểu luật của Hàn Quốc cũng thấy những nhà thầu của Hàn Quốc đi nước ngoài tập trung tại một hội riêng. Họ có thể có sự phân công chỗ này người này trúng, chỗ kia người kia trúng để đảm bảo các nhà thầu có việc làm thường xuyên. Còn ở Nhật thì tôi không biết họ có làm thế không. Nhưng chắc  họ có sự phối hợp với nhau để các nhà thầu có việc làm ở các nước.

- Thưa ông, chúng ta có thể hiểu việc đưa hối lộ đồng nghĩa với chất lượng công trình sẽ kém đi?

Tôi chưa thể nói về điều này. Tuy nhiên, thông thường khi ai đó đưa hối lộ, số tiền đầu tư cho công việc sẽ  giảm. Để tiết kiệm chi phí, họ có thể phải thuê nhà thầu phụ ở nước sở tại  làm việc với giá rẻ hơn nhiều. Không ai cấm họ làm việc này. Tuy nhiên, nếu các nhà thầu phụ mà kém thì chất lượng công trình sẽ có vấn đề. 

Theo ông Liêm, thiếu minh bạch thông tin trong đấu thầu, kí kết là một trong những kẻ hở để dẫn đến tình trạng hối lộ, tham nhũng trong xây dựng cơ bản - như  vụ Đại lộ Đông Tây! Ảnh: Trần Duy

- Vậy theo ông, chúng ta nên làm gì để ngăn chặn tiêu cực, tham nhũng  trong đầu tư xây dựng cơ bản?

Chống tham nhũng cần có 3 phía phải chống. Một là nhà nước người quản lý chính quyền, hai là khối thị trường phải giám sát nhau, ba là khối xã hội dân sự phải giám sát cả hai khối trên. Tôi đoán là ở Nhật thông tin liên quan đến Đại lộ Đông tây bại lộ là do thị trường giám sát nhau.

Việt Nam cũng nên học Nhật trong việc các doanh nghiệp phải giám sát nhau tạo nên môi trường cạnh tranh bình đẳng, tuy nhiên việc này không phải dễ thực hiện.

•  Chí Hiếu (ghi)