- Nhà chị Hoàng Thị Liễu có 5 khẩu, hy vọng rằng sẽ nhận được 1 triệu đồng để có tiền ăn Tết. Các con của chị những tưởng sẽ có được manh áo mới, hay ít nhiều cũng được một bữa ăn tươi trong ngày Tết. Thế nhưng, cán bộ thôn cũng thu luôn số tiền này với lý do: trừ vào tiền làm đường giao thông... 



Cơ hội để... xiết nợ hộ nghèo

Cũng như nhiều nơi khác, nhiều người dân nghèo tại thôn Hải Ninh, xã Kim Tân, huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương đang rất bức xúc và đã tố cáo việc chính quyền xã không trao tiền trợ cấp đầy đủ cho người nghèo.

Tại buổi tổng kết vào sáng ngày 11/2 ở UBND huyện Kim Thành về việc thực hiện chỉ đạo của Chính phủ hỗ trợ tiền Tết cho các hộ gia đình nghèo, lãnh đạo huyện đã nhận được một báo cáo hoàn hảo về vấn đề này từ xã Kim Tân.

Nhưng khi PV xuống tận nơi, ghi nhận nơi đây đã xảy ra một câu chuyện hoàn toàn khác với bản báo cáo thành tích mà lãnh đạo xã báo cáo tại hội nghị ở huyện Kim Thành, vào buổi sáng.

Nhà chị Liễu chưa kịp lấy tiền Tết đã bị trừ nợ

Theo quy định, 922 nhân khẩu của 280 hộ nghèo ở xã Kim Tân mỗi người sẽ nhận được 200 nghìn đồng. Thế nhưng, chỉ tại thôn Hải Ninh, chúng tôi đã gặp gần một chục hộ nghèo chưa nhận đủ số tiền 200.000 đ/khẩu. Như trường hợp của ông Lê Văn Thảo, 51 tuổi, bị tàn tật, nhà có 5 khẩu không nhận được tiền đầy đủ vì bị ông Phó trưởng thôn... trừ ngay vào tiền nợ Hợp tác xã.

Ông Thảo kể: "Chiều 30 Tết, ông Đoàn Hữu Tân, Phó trưởng thôn có nói là xin cho trợ cấp một số hộ nhà nghèo, nếu được thì phải giữ lại một phần số tiền đó để đóng vào đội. Ông Tân bảo "những tiền gì tôi cũng không biết rõ, nhưng giữ lại 700 nghìn đồng, thống nhất như vậy thì ông ấy "xin cho"! Chỗ 700 nghìn này ông ấy bắt tôi ký vào đó, coi như tôi đã đóng 700 nghìn, còn lại nhận 300 nghìn. Tôi thấy làm vậy là không công minh, ép bắt chúng tôi!".

Nhà chị Hoàng Thị Liễu có 5 khẩu, hy vọng rằng sẽ nhận được 1 triệu đồng để có tiền ăn Tết. Các con của chị những tưởng sẽ có được manh áo mới, hay ít nhiều cũng được một bữa ăn tươi trong ngày Tết. Thế mà, chính quyền thôn cũng thu luôn số tiền này với lý do: trừ vào các khoản nợ mà nhà chị đang nợ.

Chị Nhấm cũng bị Phó thôn dùng tiền hỗ trợ Tết trừ tiền làm đường

"Tối mùng 4 Tết, chú Tân (ông Đoàn Hữu Tân Phó thôn - PV) đến nhà, em hỏi rằng nhà nghèo liệu có tiền ăn Tết không? Chú ấy bảo "nhà anh chị cũng có tiền". Nhưng chú ấy chỉ giở sổ ra, còn tiền mặt không thấy đâu. Chú ấy bảo đã trừ vào tiền làm đường bê tông trước cổng nhà em" - chị Liễu cho hay.

Cũng chung hoàn cảnh khó khăn, gia đình chị Lê Thị Nhấm chỉ có 2 mẹ con. Con trai chị năm nay 17 tuổi, bị thần kinh từ nhỏ. Tài sản giá trị nhất nhà là chiếc tivi mua chịu trị giá 300.000 đồng. 

Tất cả chi phí sinh hoạt trong gia đình của 2 mẹ con chỉ trông chờ vào vài sào ruộng. Nhưng chỉ tính riêng tiền thuốc chữa bệnh cho con trai mỗi tháng chị Nhấm cũng tốn khoảng 300.000 đồng.

Theo quy định, gia đình chị có người tàn tật và là hộ nghèo thì sẽ được hưởng trợ cấp hàng tháng hơn 100.000 đồng. Thế nhưng, từ năm ngoái đến nay, gia đình chị không nhận được một đồng trợ cấp nào. 

Theo tiêu chuẩn, Tết vừa rồi, hai mẹ con chị lẽ ra cũng được nhận 400.000 đồng tiền hỗ trợ ăn Tết của Chính phủ, nhưng lãnh đạo thôn Hải Ninh đã trừ luôn 230.000 đồng tiền nợ làm đường giao thông và nợ thuế. Hai mẹ con chị đành ngậm ngùi đón một cái Tết với số tiền vẻn vẹn 170.000 đồng.

Chuyện của gia đình chị Nguyễn Thị Bích cũng ở thôn Hải Ninh còn trắng trợn hơn. Ông Đoàn Hữu Tân, Phó trưởng thôn Hải Ninh cầm số tiền 800.000 đồng đến tận nhà chị Bích, nhưng bớt thẳng 100.000 đồng, với lý do là… để uống nước.

Cán bộ thôn mặc sức làm, xã không biết gì!

Từ một chủ trương mang nhiều ý nghĩa của Chính phủ, hỗ trợ người nghèo có cái Tết vui hơn, ấm áp hơn đã bị một số cán bộ thôn Hải Ninh làm sai lệch. Biến tiền hỗ trợ người nghèo của Chính phủ thành khoản để xiết nợ người dân.

Phó thôn Hải Ninh Đoàn Hữu Tân: "Người dân nói vì điều kiện khó khăn người ta chưa nộp được, giờ có tiền này thì mới nộp!".

Nhưng khi gặp chúng tôi, vị cán bộ thôn Đoàn Hữu Tân vẫn trả lời tỉnh khô: "Thực sự, tiền hộ nghèo là người dân được bao nhiêu phải chi trả bấy nhiêu theo số tiền Nhà nước đã cấp. Nhưng khi chúng tôi đến đưa tiền hỗ trợ và thu tiền nợ thì người dân vẫn bảo là không có tiền nộp. Người dân nói vì điều kiện khó khăn người ta chưa nộp được, giờ có tiền này thì mới nộp!".

Khi sự việc được phơi bày gần như mười mươi, Chủ tịch xã Kim Tân, ông Nguyễn Văn Quỵnh mới thừa nhận: "Các thôn trừ nợ như vậy là sai, nhưng cái đó do các thôn vận dụng vào tình hình thực tế. Tôi cho rằng việc này là do trách nhiệm của các thôn. Chúng tôi đã yêu cầu các thôn báo cáo bằng văn bản về UBND xã và Thường vụ Đảng ủy để nắm và có ý kiến chỉ đạo".

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Nguyễn Ngọc Khải, Trưởng phòng LĐTBXH huyện Kim Thành nói: "Trước khi họp với anh em, chúng tôi đã nêu rõ tiền của dân ăn Tết là phải để dân ăn Tết và cấp đúng đối tượng, đúng thời gian. Cho nên đến hôm nay, chúng tôi giao ban với cán bộ chính sách xã phản ánh tình hình của các cơ sở thì chưa có hiện tượng nào phải trừ cả. Chúng tôi mới nghe phản ánh chứ chưa thấy báo cáo, và phản ánh từ dưới lên đều là cấp đúng đối tượng..."

"Nhà ngói cũng như nhà tranh"

Huyện Cẩm Khê (Phú Thọ) là một trong những địa phương đang có nhiều người dân bức xúc về vấn đề phát tiền hỗ trợ Tết cho người nghèo. 

Gia đình chị Đặng Thị Thức ở khu 6 xã Yên Dưỡng, huyện Cẩm Khê (Phú Thọ) là một hộ nghèo. Gia đình chị có 4 khẩu, sáng 30 Tết, Trưởng khu gọi lên bảo ký vào danh sách rồi nhận mỗi khẩu 65.000 đồng, vị chi cả nhà bốn người tổng cộng là 260.000 đồng. Ở đây, bất kể giàu nghèo, ai cũng có phần như chị.

Người dân ở Cẩm Khê đang bức xúc vì cách phát tiền cào bằng.

“Nhà tôi có 4 người, chỉ được nhận 260.000 đồng. Mấy hôm nay lại thấy cán bộ khu đi từng nhà vận động ký vào danh sách là... đã nhận đủ 800.000 đồng, tôi không ký vì mình có được nhận số tiền nhiều đến như thế đâu?" - chị Nguyễn Thị Thơm - một hàng xóm của chị Thức cũng bức xúc. 

Rồi chị tiếc nuối bảo rằng, nếu được nhận đủ 800.000 đồng thì Tết vừa rồi chị đã có thể mua được 10 cân thịt lợn, một nồi bánh chưng, 2 bộ quần áo cho hai đứa nhỏ, số tiền còn lại sẽ mua được mấy kg phân đạm bón lúa…  

Về vấn đề này, ông Nguyễn Tiến Tảo - Trưởng khu 6, xã Yên Dưỡng cho biết: Cả khu có 144 hộ với 444 khẩu, trong đó 33 hộ với 161 khẩu thuộc diện nghèo. Sáng 28 Tết, xã gọi lên bảo mang tiền về hỗ trợ người nghèo ăn Tết. Lãnh đạo khu họp và đã thống nhất... chia đều mỗi khẩu 65.000 đồng. Với kiểu chia này, nhà ông Tảo cũng như nhà Bí thư Chi bộ khu Lê Thị Yên và những hộ khá giả khác trong thôn cũng được "hưởng lộc Tết" từ tiêu chuẩn của hộ nghèo.

Trong khi đó, khi được hỏi về chuyện tiền Tết, chủ một ngôi nhà 2 tầng bề thế ở đây thật thà: "Họ đưa tiền thì tôi cầm, mà có đáng là bao, cả nhà 3 người mới được 195.000 đồng, đủ mua thùng bia cho bố con nhà cháu. Hôm rồi, thấy bảo thu hồi lại tiền, nhưng tôi tiêu hết rồi, lấy đâu mà trả?!".

Chủ tịch UBND xã Nguyễn Đình Nhật đã thắng thắn thừa nhận đó là sự thật. Xã Yên Dưỡng có 287 hộ nghèo, đợt Tết Kỷ Sửu xã được cấp 255,4 triệu đồng Nhà nước hỗ trợ người nghèo ăn Tết. Nhưng việc chia tiền lại theo phương thức “nhà ngói cũng như nhà tranh” nghĩa là bình quân hết.

Chủ tịch xã cũng nhận!

Tại xã Hương Lung (Phú Thọ) cũng có tình trạng này. Người dân ở khu 3 đang rất bức xúc về việc nhận tiền Tết của Chính phủ. Tại khu này, có người đã đi Tây nhưng vẫn được nhận tiền Tết, nhưng có hộ lại không được nhận và được giải thích: “Trẻ em dưới năm tuổi không được!”.

Có những hộ nghèo trong khu được ông Trần Văn Cường - Trưởng khu thông báo đến nhận tiền. Nhưng ông Cường cũng thông báo luôn cho ông Nguyễn Trọng Quyền, Chi hội trưởng Hội nông dân, kiêm phụ trách khuyến nông của khu đến nơi phát tiền để... xiết nợ các hộ còn nợ tiền phân bón trả chậm.

Ít ai ngờ, chủ nhân của biệt thự này cũng được phát tiền "hỗ trợ nghèo"

Nhiều hộ vừa lĩnh tiền từ tay ông Trưởng khu, chưa kịp cho vào túi đã phải chuyển ngay sang cho ông Quyền. Hộ bà Nguyễn Thị Quý, được nhận ba suất, sau khi trừ các khoản đóng góp và xiết nợ chỉ được cầm về đúng 100 ngàn đồng. 

Trong số 8 hộ nợ tiền phân bón trả chậm thì một hộ thoát được cảnh xiết nợ với lý do vội về … đi uống rượu, còn 7 hộ còn lại đã bị thu nợ ngay tại chỗ.   

Tại xã Tạ Xá, việc chia tiền Tết cho dân mỗi khu một kiểu. Chỗ thì chia bình quân theo hộ, chỗ thì bình quân theo khẩu. 

Còn ở xã Sơn Nga, Chủ tịch xã có nhà xây hai tầng cũng được nhận tiền hỗ trợ Tết dành cho hộ nghèo. Sau khi sự việc vỡ lở, ông Chủ tịch này chối ngay trách nhiệm: "Đấy là vợ tôi nhận chứ tôi không nhận!".

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Hán Sơn – Chủ tịch UBND huyện Cẩm Khê cho biết: "Khi triển khai việc này, chúng tôi đã lường trước được những vướng mắc có thể xảy ra. Vì thế, trước Tết huyện đã có công điện khẩn chỉ đạo các xã thực hiện tốt. Sau Tết, chúng tôi đã đi kiểm tra và có chỉ thị giao Chủ tịch UBND các xã, thị trấn rà soát lại toàn bộ các đối tượng và việc cấp phát tiền hỗ trợ Tết của Chính phủ cho người nghèo".

Theo ông Sơn, huyện Cẩm Khê cũng đã thành lập đoàn công tác, tiến hành thanh tra việc này ở tất cả các xã. Ông Sơn bảo đáng tiếc là sự việc này bây giờ mới được phát hiện và hứa sẽ kiên quyết xử lý các sai phạm khi được điều tra làm rõ.               

• Xuân Chường - Thanh Trường – Mạnh Phương