Trong các loại ung thư ở nữ giới, ung thư cổ tử cung ( gọi tắt là UTCTC ) là căn bệnh gây tử vong đứng hàng thứ 2 và phổ biến chỉ sau ung thư vú. UTCTC thực sự là mối đe dọa lớn đến sức khỏe và tính mạng của người phụ nữ. Căn bệnh này cũng để lại những gánh nặng to lớn về thể chất và tinh thần cho bản thân người bệnh và cả gia đình. Tuy nhiên nếu hiểu được và biết cách chủ động phòng ngừa căn bệnh này sẽ giúp phụ nữ tránh được nỗi lo về UTCTC.

70% số ca ung thư CTC là HPV

Độ tuổi tiêm phòng hữu hiệu là từ 10-25

Hàng năm trên thế giới có khoảng 500.000 trường hợp mắc mới và hơn một nửa số phụ nữ mắc bệnh UTCTC tử vong. Ở Việt Nam, theo thống kê năm 2002 có hơn 6000 trường hợp mắc mới hàng năm và tử vong hơn 3000 trường hợp.

UTCTC hiện nay đứng thứ hai sau ung thư vú, và thực sự là một gánh nặng bệnh tật ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe, tâm lý và xã hội đối với phụ nữ. Làm thế nào để phòng ngừa hiệu quả căn bệnh này, giúp giảm gánh nặng bệnh tật cho chị em phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, đó là một câu hỏi cần được giải đáp.

Nguyên nhân dẫn đến UTCTC là do nhiễm virus Papilloma (HPV). Theo thống kê, có không dưới 80% chị em ít nhất trong đời có 1 lần bị nhiễm HPV, và nguy cơ nhiễm HPV gây UTCTC đeo đẳng người phụ nữ suốt cả cuộc đời, ngay từ khi bắt đầu có quan hệ tình dục và kéo dài suốt thời gian người phụ nữ còn hoạt động tình dục.

Phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ là đối tượng chính mà HPV tấn công, và tỷ lệ này thấp hơn ở lứa tuổi cao. Mặc dù vậy, phụ nữ độ tuổi trung niên vẫn có thể nhiễm mới HPV, và không thể loại trừ nhiễm các loại HPV có khả năng gây ung thư.

Trong số 100 tuýp HPV, thì hai tuýp HPV-16 và HPV-18 là thủ phạm của ít nhất 70% các trường hợp UTCTC được phát hiện. Số còn lại là do những tuýp HPV nguy cơ cao khác “đảm nhiệm”.

Phòng ngừa UTCTC bằng cách nào?

Để phòng ngừa UTCTC, người ta đề cập đến 2 cấp độ phòng bệnh. Phòng bệnh cấp 1 bằng cách ngăn ngừa lây nhiễm Human Pappilomavirus HPV qua đường tình dục bằng cách tiêm vắc xin. Phòng bệnh cấp 2 là phát hiện và điều trị sớm các trường hợp tổn thương tiền UTCTC để ngăn chặn diễn tiến thành ung thư bằng cách làm xét nghiệm tế bào cổ tử cung âm đạo hay còn gọi là PAP.

Trước đây, khi chưa có vắc xin thì việc phòng ngừa UTCTC bằng phương pháp làm xét ngiệm PAP

Vi rút gây ung thư cổ tử cung

thường quy được xem là phương pháp hiệu quả trong việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, phương pháp này chưa xuất hiện rộng rãi ở các địa phương, các tuyến cơ sở. Do đó, đối với những phụ nữ không có điều kiện làm xét nghiệm, khi phát hiện muộn UTCTC, thì việc điều trị sẽ rất tốn kém, ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống cũng như tinh thần của bệnh nhân.

Sự có mặt của vắc xin phòng ngừa UTCTC do HPV gây ra đã đem lại một phương pháp hữu hiệu và tiện lợi bảo vệ chống lại nguyên nhân cơ bản gây UTCTC có nguyên nhân từ nhiễm virus HPV.

Chủng ngừa vắc xin HPV sẽ giúp giảm số ca tầm soát có kết quả bất thường và những gánh nặng về tâm lý và sức khỏe do qúa trình khám và điều trị bệnh gây ra, về lâu dài sẽ giúp làm giảm số ca mắc UTCTC. Vắc xin hiện tại ngừa được 2 tuýp HPV chính gây UTCTC là tuýp 16 và 18, dùng cho nữ giới từ 10 đến 25 tuổi.

Hiện nay, tiêm chủng kết hợp song song với tầm soát UTCTC bằng PAP sẽ làm giảm nguy cơ UTCTC và là cách phòng ngừa hiệu quả nhất căn bệnh này. Chị em phụ nữ có thể đến các trung tâm y tế dự phòng để tiêm chủng. Bên cạnh đó, nên đi khám phụ khoa, làm xét nghiệm tầm soát UTCTC mỗi năm một lần tại các bệnh viện phụ sản.

• GS.TS. Trần Thị Phương Mai
  (Giảng viên ĐH Y Hà Nội)