– “Muốn nhận được vắc-xin cúm A/H1N1 được tài trợ từ các nhà sản xuất và Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Việt Nam phải ký vào một bản cam kết trong đó có nội dung nhà sản xuất vắc-xin và WHO không chịu bất cứ một trách nhiệm nào nếu xảy ra trường hợp biến chứng hoặc tử vong do tiêm loại vắc-xin này”, PGS.TS Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương cho biết. 

Cần cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ 

Theo thông báo của WHO, lô vắc-xin cúm A/H1N1 AREPANRIX A80CA007A do công ty GlaxoSmithKline (GSK) sản xuất đã gây phản ứng phụ cho người dân tại Canada, khiến họ đã phải nhập viện. Điều đáng nói là loại vắc-xin Việt Nam được tài trợ chính là loại vắc-xin đã gây ra tác động bất lợi nghiêm trọng sau khi tiêm cho nhiều người dân tại Canada.

Tiêm vắc-xin là cách hữu hiệu để bảo vệ người dân khỏi tác động của virus cúm A/H1N1. Tuy nhiên, trong điều kiện hiện nay, Việt Nam cần cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ khi tiếp nhận và triển khai chiến dịch tiêm vắc-xin cúm A/H1N1 (Ảnh chỉ có tính minh họa - Cẩm Quyên)

Theo thông báo ngày 9/12 của WHO, báo cáo giám sát vắc-xin ngày 4/12 của Cơ quan Y tế Công cộng Canada cho thấy đã có bảy trường hợp xác nhận sốc phản vệ sau khi tiêm vắc-xin từ lô REPANRIX A80CA007A của GSK. 

Tổng cộng đã có 172.000 liều được phân phối, tuy nhiên sau khi công bố thu giữ, còn khoảng hơn 14.700 liều chưa sử dụng. Tính toán dựa trên số lượng liều chưa sử dụng, tần suất sốc phản vệ sau tiêm chủng do vắc-xin từ lô REPANRIX A80CA007A là 4 trường hợp/ 100.000 liều được phân phối. 

Tần xuất này cao hơn khi so sánh với tỷ lệ thông thường là 0.1-1 trường hợp/100.000 liều. Trong khi chờ đợi điều tra thêm, vắc-xin chưa sử dụng từ lô này đã bị thu hồi. 

Trong khi đó, một trong những điều kiện để WHO cung cấp vắc-xin tài trợ cho Việt Nam là Việt Nam sẽ phải ký vào một bản cam kết trong đó có nội dung nhà sản xuất vắc-xin và WHO không chịu bất kỳ một trách nhiệm nào nếu xảy ra trường hợp biến chứng hoặc tử vong do loại vắc-xin này gây nên! 

Theo ông Hiển, đây là quy định quốc tế. Nhà sản xuất vắc-xin sẽ vẫn phải cung cấp đầy đủ thông tin về vắc-xin (như nguồn gốc, tính an toàn, độ hiệu quả, …) cho bên tiếp nhận. 

“Vì thế, Việt Nam cũng phải chờ đợi kết quả báo cáo chính thức từ phía Canada. Chúng ta phải cân nhắc, chọn lựa thật kỹ lưỡng giữa nguy cơ và lợi ích trong vấn đề này”, ông Hiển nói. 

Đến nay, theo thông tin từ Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), các nước khác nằm trong diện viện trợ (trong đó có Việt Nam) sẽ vẫn sử dụng loại vắc-xin của GSK trong chiến dịch tiêm chủng ngừa cúm A/H1N1. Tuy nhiên, riêng lô vắc-xin gây phản ứng tại Canada sẽ bị loại khỏi kế hoạch sử dụng vắc-xin của Việt Nam. 

Việt Nam cần chuẩn bị đối phó với sốc phản vệ khi tiêm vắc-xin cúm A/H1N1 

Theo thông báo của WHO thì hiện WHO đã sẵn sàng cung cấp vắc-xin phòng cúm A/H1N1 cho Việt Nam. Có thể bắt đầu ngay từ ngày hôm nay (9/12), Việt Nam đã có thể tiếp nhận loại vắc-xin này. Tuy nhiên, tính tới thời điểm hiện tại, Việt Nam chưa ký thỏa thuận với WHO. 

Lý do chưa ký thỏa thuận với WHO, theo ông Trương Quốc Cường, Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) là Bộ Y tế vẫn đang tiếp tục nghiên cứu, tổng hợp thông tin về độ an toàn, tính hiệu quả của vắc-xin cúm A/H1N1 của GSK do WHO viện trợ. Kế hoạch triển khai tiêm vắc-xin cúm A/H1N1 do WHO tài trợ cũng đã được Việt Nam xây dựng hoàn chỉnh và trình nhưng chưa được ký duyệt.

Việt Nam cần chuẩn bị đối phó với các trường hợp bị sốc phản vệ sau khi tiêm vắc-xin cúm A/H1N1 (Ảnh chỉ có tính minh họa - Phạm Hải)

WHO khuyến cáo Việt Nam cũng cần chuẩn bị đối phó với các trường hợp bị sốc phản vệ sau khi tiêm vắc-xin cúm A/H1N1. Sốc phản vệ có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được chăm sóc y tế kịp thời. Các cơ quan chính quyền cũng cần chuẩn bị sẵn sàng tiếp nhận và tiến hành điều trị thích hợp đối với các phản ứng này. 

Tiêm chủng là cách thức hữu hiệu để bảo vệ người dân khỏi tác động của virus cúm A/H1N1 nhưng nguồn cung cấp vắc-xin là có hạn. Do đó WHO khuyến cáo các chính phủ (trong đó có Việt Nam) cần phải thực tế trong việc lên danh sách ưu tiên đối tượng được tiêm vắc-xin. 

Theo kế hoạch của Việt Nam, vắc-xin cúm A/H1N1 sẽ được ưu tiên tiêm lần đầu cho tất cả phụ nữ có thai trên 3 tháng tuổi, một số cán bộ y tế có nguy cơ cao. Các đối tượng bệnh mãn tính sẽ đợi đến đợt tiêm vắc-xin sau. 

Tính ưu tiên này được xây dựng trên căn cứ tỷ lệ các bệnh nhân tử vong thuộc nhóm nào. Tính đến nay, Việt Nam đã có 46 người tử vong vì cúm A/H1N1, trong đó có tới 12 phụ nữ mang thai. 

Hiện WHO tiếp tục điều phối mạng lưới giám sát toàn cầu để thu thập và ứng phó khi có thông báo về các trường hợp bất lợi sau tiêm chủng. WHO sẽ tiếp tục cung cấp cho Chính phủ Việt Nam thông tin về các trường hợp bất lợi do vắc-xin cúm A/H1N1 gây ra.  

• Cẩm Quyên